Ngày 30/3/2022, tại Quảng Trị, hội thảo giữa kỳ Nghiên cứu khả thi và chuẩn bị cho dự án “Thành phố xanh, phát triển đô thị theo hướng tăng trưởng xanh và tăng cường khả năng chống chịu với biến đổi khí hậu tại thành phố Đông Hà, tỉnh Quảng Trị” do AFD và EU đồng tài trợ thông qua Quỹ WARM (Quỹ Quản lý Nước và Tài nguyên Thiên nhiên) được tổ chức bởi Tổ chức Sáng kiến Phát triển Các thành phố cho Châu Á (CDIA) và BERIM – đơn vị tư vấn nghiên cứu khả thi.

Tham dự hội thảo có lãnh đạo UBND thành phố Đông Hà, các sở, ban, ngành tỉnh Quảng Trị, đại diện EU, AFD, CDIA và các chuyên gia tư vấn kỹ thuật.

Dự án do Cơ quan Phát triển Pháp (AFD) và Liên minh châu Âu EU đồng tài trợ thông qua Quỹ WARM. Mục tiêu nhằm hỗ trợ TP. Đông Hà theo đuổi tăng trưởng kinh tế - xã hội xanh, bao trùm và phát triển bền vững. Hoạt động cụ thể bao gồm khắc phục những thiếu hụt về cơ sở hạ tầng hiện có: Xây kè quanh Hói Sòng; kè bờ Tây sông Thạch Hãn và bờ Bắc sông Vĩnh Phước; cải tạo hệ thống thoát nước hạ lưu hồ Trung Chỉ; cải tạo hệ thống thoát nước hạ lưu hồ Khe Mây; nâng cấp hạ tầng Nam sông Hiếu; cải tạo chỉnh trang các tuyến phố dọc hai bên đường sắt Bắc - Nam đoạn qua TP. Đông Hà; nâng cấp, cải tạo hệ thống hạ tầng các khu thu nhập thấp. Bên cạnh đó, dự án sẽ hỗ trợ kỹ thuật và nâng cao năng lực quản lý, vận hành công trình cho các bên liên quan. Tổng mức đầu tư dự kiến 1.149,23 tỷ đồng (tương đương 42,23 triệu Euro); trong đó, vốn vay AFD 33,80 triệu Euro (tương đương 919,87 tỷ đồng), vốn ODA không hoàn lại 1,36 triệu Euro (tương đương 37,13 tỷ đồng), vốn đối ứng 192,23 tỷ đồng (tương đương 7,06 triệu Euro). Phần xây dựng năng lực nhận tài trợ từ Quỹ WARM do EU tài trợ. Ngoài việc nâng cao tính đáng sống của thành phố, giúp thành phố Đông Hà chống chịu tốt hơn với biến đổi khí hậu, dự án còn tập trung vào việc hòa nhập xã hội của các nhóm yếu thế như phụ nữ, trẻ em, người già.

Theo ông Phạm Văn Dũng, Phó Chủ tịch thành phố Đông Hà, thành phố nằm ở vị trí địa lý và địa hình chịu tác động lớn của biến đổi khí hậu. Thời gian qua, hạn hán, lũ lụt và nước mặn xâm nhập đã ảnh hưởng không nhỏ đến đời sống của người dân. Bởi vậy, việc cải thiện cơ sở hạ tầng, giảm thiểu tác động của BĐKH rất quan trọng, giúp TP tăng cường khả năng chống chịu và có điều kiện phát triển kinh tế.

Ông Conan Herve, Giám đốc Cơ quan Phát triển Pháp AFD phát biểu tại Hội thảo

Các chuyên gia tư vấn của AFD đã mô hình hóa các hạng mục này để chỉ ra hiệu quả chống sạt lở, ứng phó với những tác động tiêu cực của biến đổi khí hậu. Tổng chiều dài bờ sông được kè là 11,7 km, ước tính sẽ bảo vệ hơn 23 ha diện tích đất bờ sông, khơi thông và mở rộng dòng chảy. Các công trình cũng góp phần phòng chống lũ lụt và giảm 26% diện tích ngập lụt khi xuất hiện mưa diện rộng.

Việc thiết kế các hạng mục đều hướng tới bảo vệ môi trường thiên nhiên, sử dụng kè sinh thái, bán sinh thái tạo ra nhiều khu vui chơi giải trí cho cộng đồng và các khu cảnh quan nhiều cây xanh xung quanh bờ sông/kênh, giảm chiếm dụng đất. Không gian trữ lũ được mở rộng bằng cách nâng dung tích 4 hồ: Lương Ngọc Quyến, Đại An, Nguyễn Huệ, Khe Sắn. Những giải pháp can thiệp hạn chế tối đa tác động tới cảnh quan và sinh học dòng sông. Các không gian mở, không gian giao tiếp, vui chơi giải trí ven sông và các không gian công cộng cũng là giải pháp tăng chất lượng sống cho cư dân cũng như nền kinh tế đô thị.

Trên nền tảng cải thiện cơ sở hạ tầng, Dự án cũng hỗ trợ chính quyền TP trong quá trình ra quyết định tăng cường khả năng chống chịu BĐKH, như lập kế hoạch sử dụng đất thích ứng với khí hậu và quản lý lũ lụt; thực hiện chương trình đầu tư và tăng cường các hoạt động kinh tế địa phương, tạo việc làm phù hợp với định hướng tăng trưởng xanh và ứng phó BĐKH.

Tại Hội thảo, đại diện BERIM - đơn vị tư vấn nghiên cứu khả thi đã chia sẻ các kết quả nghiên cứu về tác động của biến đổi khí hậu, khả năng chống chịu và các giải pháp đề xuất cho thành phố Đông Hà, kết quả thiết kế của các hạng mục đề xuất. Đại diện lãnh đạo UBND thành phố Đông Hà, các Sở, ban, ngành tỉnh Quảng Trị, đại diện EU, AFD, Tổ chức Sáng kiến Phát triển Các thành phố cho Châu Á và các chuyên gia đã cùng thảo luận xung quanh các vấn đề về các phương án thiết kế, đánh giá tác động môi trường - xã hội. Theo ông Conan Hervé, Giám đốc AFD, các ý kiến, giải pháp này sẽ được tổng hợp để giúp công ty tư vấn và thành phố hoàn thiện phương án thiết kế đem lại hiệu quả tối ưu.
 

Quang cảnh hội thảo

Trong số các dự án nhận tài trợ từ Quỹ WARM, thành phố Đông Hà là một trong những thành phố đầu tiên được chọn để thực hiện thí điểm Quyết định số 84 của Chính phủ Việt Nam về tạo lập các khu đô thị liên quan đến tăng trưởng xanh; chuyển đổi mô hình tăng trưởng kinh tế đô thị sang tăng trưởng xanh.  Qua khảo sát tại TP. Đông Hà, nước ngập ở trong thành phố thoát về hướng Đông và về phía khu vực thấp trũng phía Bắc sông Hiếu. Khả năng thoát nước lũ ra biển hạn chế do các công trình đã thu hẹp nhiều đoạn sông, trong khi khả năng trữ lũ của các hồ chứa nội đô không lớn. Như vậy, dù nguồn nước đến từ lũ trên sông hay mưa cực đoan ở khu vực nội đô, thành phố và các khu vực xung quanh đều bị ngập lụt vì tốc độ lũ thoát ra biển sẽ không thể nhanh như tốc độ lũ dồn về.